شهرستان خوي
بازار قدیمی خوی
شهر خوي را كه به علت استقرار در محلي پست اصطلاحاً (خوي چو خوري) نيز مي نامند، از اهميت نظامي و تجاري ويژه‌اي برخوردار بود. پيش از اسلام شعبه‌اي از بزرگراه معروف ابريشم كه شرق را به غرب متصل مي‌نمود، از خوي عبور مي‌كرد.
درصدر اسلام نيز راهي كه بلاد جزيره العرب را به ماوراي خزر، ارس، اردبيل ومركز آذربايجان وصل مي‌كرد، از خوي مي‌گذشت. شهر خوي امروزه يكي از شهرهاي مهم استان آذربايجان غربي وداراي آثار تاريخي متعددي است. خوي در‌زبان كردي به معناي نمك است و به واسطه وجود معادن نمك‌درمنطقه، به خوي معروف شده است.
محل اوليه خوي(چورس) كنوني يا (دروازه ماكو) بوده كه در اثر حمله مغولان منهدم و ويران شده است. شهرستان خوي تاريخچه نسبتاً طولاني دارد. اين منطقه هنگامي اهميت يافت كه جنگ معروف چالدران بين شاه اسماعيل صفوي و سلطان سليم خليفه عثماني، در منطقه سيه چشمه در گرفت.
بعدها فتحعلي شاه با راهنمايي ژنرال گاردان حصار محكمي اطراف آن بنا نهاد. شهرستان باوسعت 5500 كيلومتر مربع در شمال غربي استان واقع شده واز طرف شمال و شرق و جنوب با شهرستانهاي ماكو، مرند، سلماس واز غرب با كشور تركيه همسايه و هم مرز مي‌باشد. به علت زيبايي شهر و وجود باغات سبز به دارالصفا مشهور مي‌باشد.
مراكزتاريخي وباستاني
اماكن زيارتي ومذهبي
صنايع و معادن
صنایع این شهرستان به دو گونه ی کارخانه ای و دستی رواج دارد. صنايع دستی رونق خاصی دارد و قالی بافی و گليم بافی مهم ترين صنايع اين منطقه است. تبديل پشم به نخ، دباغی پوست و جاجيم بافی نیز از ديگر صنايع دستی خوی محسوب می شود. عمده ترين صنايع کارخانه این این شهرستان را نیز؛ صنايع غذايی، نساجی، چاپ و انتشارات، چرم سازی، تهيه اشيای فلزی و چوبی، وسايل حمل و نقل و صنايع غير فلزی معدنی تشکیل می دهند. هم چنين بیش ترین معادن اين شهرستان؛ معادن نمک و سنگ نمک است که در کارخانه های اطراف تبدیل می شوند.
کشاورزی و دام داری
خوی منطقه ای كشاورزی محسوب شده و آب مورد نياز آن از رودها و چاه های عميق تامين می شود. گندم، جو، چغندر قند، آفتابگردان، توتون، تنباكو، گياهان علوفه ای، بنشن، سيب، انگور، گلابی، انار و…. مهم ترين محصولات اين شهرستان به شمار می آیند. دام داری نیز در کنار کشاورزی از مشاغل اصلی مردم این ناحیه محسوب می شود. دام داری در این ناحیه به صورت سنتی رواج دارد.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
خوی در زبان كردی به معنای نمک است و به واسطه وجود معادن نمک؛ این منطقه، به نام خوی معروف شده است. خوی را كه به علت استقرار در محلی پست اصطلاحا«خوی چوخوری» نيز می نامند، در طول تاریخ از اهميت نظامی و تجاری ويژه ای برخوردار بوده است. خوی امروزه يكی از مناطق مهم استان آذربايجان غربی بوده و دارای آثار تاريخی متعددی است. محل اوليه خوی «چورس» كنونی يا «دروازه ماكو» بوده كه در اثر حمله مغولان منهدم و ويران شده است. شهرستان خوی تاريخچه نسبتا طولانی دارد. اين منطقه هنگامی اهميت يافت كه جنگ معروف چالدران بين شاه اسماعيل صفوی و سلطان سليم خليفه عثمانی، در منطقه سيه چشمه در گرفت. بعدها فتح علی شاه با راهنمايی ژنرال گاردان حصار محكمی اطراف آن بنا نهاد. پيش از اسلام شعبه ای از بزرگ راه معروف ابريشم كه خاور را به باختر متصل می نمود، از خوی عبور می كرد. در صدر اسلام نيز راهی كه سرزمین های عربی را به ماورای خزر، ارس، اردبيل و مركز آذربايجان وصل می كرد، از خوی می گذشت.
مشخصات جغرافيايي
خوی یکی از شهرستان های منطقه ی آذربایجان غربی است که در ناحیه ی شمال این استان واقع شده است. مرکز این شهرستان در 44 درجه و 58 دقيقه درازای خاوری و 38 درجه و 33 دقيقه پهنای شمالی در ارتفاع 1180 متری از سطح دريا واقع شده است. شهرستان خوی از شمال به شهرستان های ماکو و چالدران؛ از جنوب به شهرستان سلماس از خاور به مرند در استان آذربايجان شرقی و از باختر به مرز ايران و تركيه محدود می شود. خوی در 130 كيلومتری شمال اروميه و در مسير راه اصلی مهاباد - مرز بازرگان قرار گرفته است. شهر خوی در جلگه ای قرار دارد كه رود قطور چای مناطق جنوبی و رود الند مناطق باختری آن را آبياری می كند. آب و هوای این منطقه معتدل و خشک است. راه های دسترسی به این منطقه عبارت اند از:
- راه اصلی به سوی خاور خوی - تبريز به درازای140 كيلومتر.
-راه اصلی به سوی جنوب خوی - اروميه به درازای 130 كيلومتر.
-راه فرعی به سوی شمال خاوری خوی - قره ضيا ء الدين به درازای 48 كيلومتر.
-راه فرعی به سوی باختر خوی - مزر ايران و تركيه به درازای 60 كيلومتر.
-راه فرعی به سوی شمال باختری خوی - سيه چشمه به درازای 110 كيلومتر .
-راه آهن سراسری تهران – تركيه.
منبع:
http://www.tebyan.net
گردآورنده:
کاوه ملک میرزایی | 
