شهر زابل
مجسمه یعقوب بن لیث صفار
این شهرستان در قدیم سیستان و نیمروز خوانده می‌شد. محلی كه امروزه زابل نامیده می‌شود، پیش از اين زمین‌هایی با تپه‌هایی از ماسه‌های روان و رسوبات دریایی بود كه قسمتی از آن در مسیر رودخانه قرار داشت.
با كم شدن آب رودخانه بر وسعت خشكی‌های اطراف آن افزوده شد و با اتصال این منطقه به روستای حسین‌آباد، آبادی بزرگی تشكیل گردید.بعدها تأسیس پادگان نظامی بر اهمیت آن افزود در سال هزار و سیصد و چهارده شمسی بر طبق تصویب هیأت وزیران، آن آبادی را زابل نامیدند و در سال هزار و سیصد و شانزده شمسی به مركز سیستان تبدیل شد.
از ارتفاعات مهم این شهرستان كوه خواجه یا رستم است كه در غرب قرار دارد. در برابر این كوه تصویری از رستم پهلوان كه گرزی دو سر در دست دارد نقش بسته است.
در دامنه‌های جنوبی آن نیز ویرانه بناهای منسوب به دوره اشكانیان به جا مانده كه در زمان خود بسیار با شكوه بوده است. زابل امروزی شهری نسبتاً توسعه یافته و مجهز به انواع خدمات مورد نیاز جامعه شهری است.
جاذبه‌های ديدنی
کشاورزی و دام داری
كشاورزی در اين منطقه سنتی بوده و آبياری زمين های زير كشت از طريق رود خانه صورت می گيرد. بنابراين رودخانه هيرمند و شعباتش نقش اقتصادی مهمی در منطقه ايفا می نمايند. 70 درصد زمين های كشاورزی زابل به كشت گندم تعلق پيدا كرده و سيستان به انبار غله ايران معروف شده است. بقيه زمين ها شامل كشت جو، تره بار، بنشن، زيره، انگور، توت، سيب، انار می شود. دام‌داری نيز در اين شهرستان كم وبيش پر رونق بوده و به جز در مواقع خشكسالی دارای اهميت زيادی می باشد. به گونه ای كه فرآورده های محلی دامی مانند پشم، پوست، روده، روغن از جمله صادرات زابل به شمار می روند. اساس اقتصاد شهرستان زابل را كشاورزی، دام‌داری و قالي‌بافی تشكيل می دهد و صادرات آن عبارتند از: گندم، فرآورده های دامی، حصير، قالی، قاليچه و گليم پشمی.
مشخصات جغرافيايي
شهرستان زابل از نظر جغرافيايی در 61 درجه و 29 دقيقه درازای خاوری و 31 درجه و 1 دقيقه پهنای شمالی قرار گرفته است. اين شهرستان از شمال، خاور و جنوب خاوری به افغانستان، از جنوب به شهرستان زاهدان و از باختر به قسمتی از شهرستان نهبندان محدود می‌شود. رودخانه مهم زابل هيرمند است كه با شعبات متعددش مانند شاهرگ حياتی سيستان محسوب می‌شود. راه زابل – سه راهی، به سوی جنوب باختری به درازای 130 كيلومتر. زابل از همين راه به درازای 215 كيلومتر به زاهدان مرتبط است.
1- راه زابل-دوست محمد خان به درازای 30 كيلومتر در مجاورت خط مرزی ايران – افغانستان.
2- راه زابل- كهك در 2 كيلومتری خط مرزی ايران و افغانستان
3- راه زابل- منصوری به درازای 16 كيلومتر.
4- راه زابل- درياچه هامون، از ده كيلومتری اين راه نيز راه شنی ديگری به سوی خاور كشيده شده كه تا دوست محمد خان در خط مرزی ادامه دارد.
مردم شهرستان زابل آريايی نژادند و به زبان فارسی با گويش لری ويژه زابلی سخن می گويند. اين شهرستان در سرشماری سال 1375 تعداد 334.561 نفر جمعيت داشته است.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
زابل امروزی در گذشته، مجموعه زمين هايی بود با تپه هايی از ماسه های روان و رسوبات دريايی که قسمتی از آن نيز در مسير رودخانه قرار داشت. با كم شدن آب رودخانه بر وسعت خشكی های اطراف آن افزوده شد و با اتصال اين منطقه به روستای حسن آباد، آبادی بزرگی تشكيل گرديد که بعدها با تأسيس پادگان نظامی بر اهميت آن در منطقه افزوده شد.
شهرستان زابل در دوره های مختلف اسامی متفاوتی به خود گرفته است. اولين نام اين شهر «نصيرآباد» بود که از نام نصير (بنيان گذار روستای ايجاد کننده شهرستان زابل) گرفته شده است. اين شهر در زمان سکونت قوم «سكاها»، «سکستان» نام گرفت. اين نام در دورانی که فرماندهان يك نيمروز را در ماه يا سال در اين ناحيه به دادرسی مردم می پرداختند، به «نيمروز» تغيير يافت. بعدها با توسعه و گسترش شهر به نام «سيستان» يا «سيوستان» كه مخفف سی استان است، معروف شد. هم چنين مدتی زابلستان نام گرفت و از 50 سال قبل تا امروز با آخرين نام خود، يعنی زابل خوانده می شود.
شهرستان زابل دارای گذشته تاريخی بسيار دوری بوده و در ادوار مختلف تاريخ ايران مورد تاخت و تاز اقوام مختلف و محل عبور حكام و فرماندهان وقت بوده است. نام سيستان يادآور پهلوانان و قهرمانان شاهنامه ای از قبيل رستم، سهراب، فريدون، زال و … بوده و مهد داستان های ملی و رزمگاه پهلوانان و رادمردان ايران زمين بوده است.
از ارتفاعات مهم اين شهرستان كوه خواجه يا کوه رستم است كه در باختر زابل قرار دارد. در برابر اين كوه تصويری از رستم پهلوان كه گرزی دو سر در دست دارد، نقش بسته است. در دامنه های جنوبی آن نيز ويرانه بناهای منسوب به دوره اشكانيان به جا مانده كه در زمان خود بسيار باشكوه بوده است. زابل امروزی نسبتا توسعه يافته و مجهز به انواع خدمات مورد نياز جامعه شهری می باشد.
منبع:
http://en.wikipedia.org
http://iran-travel.blogfa.com
http://www.hamshahrionline.ir
گردآورنده:
ندا محبی | 
