شهرستان ساوه
ساوه يكي از شهرها و مناطق باستاني بازمانده از دوره ساساني است. تپه باستاني ساساني آسياباد(اسيرآباد) در مجاورت شهر، همچنين تپه ها و محوطه هاي تاريخي هريسان، خرم آباد، آوه و امثالهم نشانگر قدمت اين شهر مي باشد.
عکس: http://aftab.cc
ساوه در روزگار پارتيان با نام (سواكينه) يكي از منازل مهم ميان راهي و در سده هفتم قبل ازميلاد يكي از دژها و منازل سرزمين ماد به شمار مي رفته است .از وضعيت ساوه در روزگار پيش از اسلام اطلاع دقيقي در دست نيست، ولي از قرن دوم هجري به بعد در مورد اين شهر اطلاعات و روايات مكتوب زيادي در دست است.
ورود حضرت معصومه (ع) به ساوه درراه سفر به خراسان و بيماري ايشان در ساوه نخستين رويدادي است كه در تاريخ اوايل دوران اسلامي اين شهر ذكر شده است . رونق و آباداني شهر ساوه در روزگار سلجوقيان به اوج خود رسيد و ساوه به مركز سران قبايل متحد سلجوقي كه لقب اتابك داشتند ، تبديل شد.
از اين روزگار تا دوره خوارزمشاهيان بسياري از وزراي سلجوقي و خوارزمشاهي ساوجي بودند كه هريك درزمان خود در آباداني و ايجاد بناهاي شهري آن كوشيدند. ساوه در جريان حمله مغول در قرن هفتم هجري صدمه و آسيب فراوان ديد، مغولان شهر را ويران كردند و ساكنان آن را از دم تيغ گذراندند.
در دوران جانشينان هلاكو(ايلخانان) قسمت عمده اي از خرابي هاي هجوم مغول مجدداُ بازسازي شد. ساوه در دوران تيموريان و آق قويونلو از غارت هاي متعدد و رقابت هاي ميان شاهزادگان آق قويونلو صدمه فراواني ديد. در دوران صفويه بلوكات ساوه يكي از قلمروهاي استقرار ايلات وابسته به نهاد حكومت صفويه (قزلباش و شاهسون ها) گرديد.
از اين رو شهر ساوه روبه آباداني مجدد نهاد و كاروانسراها، راهها، مساجد و بناهاي متعدد احداث شد. با اين حال خرابي هاي ناشي از هجوم و حمله تيموريان، جنگ ها وكشمكش هاي زمان آق قويونلوها به تمامي بازسازي نشد. در روزگار زنديه با احداث بناي معروف چهارسو، بازرگاني رونق گرفت. در دوره قاجاريه با پايتخت شدن تهران از اهميت ساوه كاسته شد. هم اكنون ساوه يكي از شهرهاي آباد استان مركزي است.
مراكز ديدني
جاذبه هاي طبيعي
مراكز مذهبي
- مسجد جامع ساوه
- مسجد ميدان
- امامزاده هارون
- امامزاده ابورضا
- امامزاده سید اسحاق
- امامزاده سليمان
- امامزاده اسماعيل
- بقعه بي بي شرف
- بقعه پيرپيغمبر
- امامزاده عبدالله
- بوئين زهرا
- امامزاده حسن
کشاورزی و دام داری
اساس اقتصاد شهرستان ساوه بر پايه كشاورزی و دام‌داری استوار است. سيستم كشاورزی منطقه در سال های اخير از حالت سنتی به صورت نيمه مكانيزه در آمده به طوری كه حدود 80 درصد درآمد مردم از راه كشاورزی و 20 درصد از راه صنعت تامين می‌شود. منابع آب جهت آبياری زمين های زراعی و باغ‌ةاي ميوه از رودخانه قره چای و چاه های ژرف و كاريزها تامين شده و از عمده‌ترين فرآورده ها اين منطقه گندم، جو، تره بار، پنبه، علوفه دامی، بنشن، ميوه های سر درختی مانند انار، انجير، انگور، زردآلو، گيلاس، بادام و گردو را می توان نام برد. دام‌داری بر اساس و روش سنتی و پرواری انجام می شود كه شامل پرورش گاو، گوسفند و طيور است كه نيازهای داخلی مردم را تامين می‌كند. صنايع دستی اين شهرستان از قديم شامل قالی‌بافی، جاجيم بافی و گيوه دوزی است. بازرگانی در زمينه محصولات كشاورزی و دامی رواج دارد. عمده ترين صادرات اين شهرستان گندم، ذرت، بنشن، انار و انجير است.
مشخصات جغرافيايي
ساوه يكی از شهرستان های استان مركزی از خاور به شهرستان تهران و قم، از شمال به شهرستان كرج، از باختر به بخش های خرقان و نوپران از توابع شهرستان ساوه و از جنوب به شهرستان تفرش محدود می‌شود. مركز شهرستان از نظر جغرافيايی در 50 درجه و 22 دقيقه ی درازای خاوری و 35 درجه و 1 دقيقه ی پهنای شمالی و ارتفاع 1050 متری از سطح دريا واقع شده است. شهرستان ساوه در منطقه ای دشتی قرار گرفته و كوه های پراكنده در اطراف آن واقع شده اند. شهرستان ساوه از آب و هوای معتدل و خشك برخوردار است. رودخانه قره چای از مهم ترين رودخانه‌هاي اين شهرستان به شمار مي‌آيد. مسيرهاي دسترسي به اين منطقه عبارتند از :
- جاده آسفالته ساوه – تهران به درازای 130 كيلومتر
- جاده آسفالته ساوه- همدان به درازای 170 كيلومتر
- جاده آسفالته ساوه – قم به درازای 70 كيلومتر
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
ساوه يكی از شهرها و مناطق باستانی بازمانده از دوران ساسانی است كه به معني خرده طلا آمده است. تپه باستانی ساسانی آسياباد (سير آباد) در مجاورت شهر، هم چنين تپه ها و محوطه های تاريخی هريسان، خرم آباد، آوه نشان گر قدمت اين است. ساوه در روزگار پارتيان با نام «سواكينه»، يكی از منازل مهم ميان راهی و در سده هفتم قبل از ميلاد يكی از دژها و منازل سرزمين ماد به شمار می رفته است. از وضعيت ساوه در روزگار پيش از اسلام اطلاع دقيق و مستندی در دست نيست، اما از قرن دوم هجری به بعد در مورد اين شهر اطلاعات و روايات مكتوب زيادی موجود می باشد. ورود حضرت معصومه (ع) به ساوه در راه سفر خراسان و بيماری ايشان در ساوه، نخستين رويدادی است كه در تاريخ اوايل دوران اسلامی اين شهر ذكر شده است. به نظر می رسد كه گسترش خلافت اسلامی تا مرزهای چين، حمل و نقل كالا، كاروان های زيارتی حجاج و آبادانی راه ابريشم، توسعه شهر ساوه را در سده های نخستين اسلامی فراهم آورده است.
ناحيه و شهر ساوه در روزگار ديالمه و سلجوقيان پيوسته مقر زمستانی سلاطين ديلمی و سلجوقی و سپاهيان آنان بوده كه معمولا ييلاق را در ناحيه خرقان و همدان می گذرانده اند. سرای معروف ديلمان و كوشك سلطانی ساوه اقامتگاه شاهان سلجوقی بوده است. رونق و آبادی شهر ساوه در روزگار سلجوقيان به اوج خود رسيد و ساوه به مركز سران قبايل متحد سلجوقی كه لقب اتابك داشتند، تبديل شد. از اين روزگار تا دوره خوارزمشاهيان بسياری از وزرای سلجوقی و خوارزمشاهی ساوجی بوده اند كه هريك در زمان خود در آبادانی و ايجاد بناهای شهری آن كوشيدند. ساوه در جريان حمله خانمان بر انداز مغول در قرن هفتم هجری صدمه و آسيب فراوانی ديد. مغولان شهر را ويران كرده و ساكنان آن را از دم تيغ گذراندند. عماد الملك ساروجی وزير با تدبير و دانشمند سلطان محمد و سلطان جلال الدين خوارزمشاهی از جمله افرادی است كه در جريان حمله مغول جان خود را از دست داد. در دروه جانشينان هلاكو (ايلخانان) قسمت عمده ای از خرابی های هجوم مغول مجددا بازسازی شد. در اين دوره نيز ساوجيان هم چنان در مقامات و مناصب ديوانی دولت ايلخانی به خدمت در آمدند كه از آن جمله می توان به خواجه سعد الدين ساوجی وزير غازان خان، امير نظام الدين يحيی ساوجی، خواجه ظهير الدين ساوجی، خواجه شمس الدين ساوجی و… اشاره كرد.
ساوه در دوران تيموريان و آق قويونلو از غارت های متعدد و رقابت های ميان شاهزادگان آق قويونلو صدمه فراوانی ديد. ورود تركمانان چادر نشين و استقرار آنان در اطراف ساوه و دستيابی سران آن به حكومت و درگيری و رقابت داخلی آنان، صدمه و آسيب سنگينی به اقتصاد و نيروهای توليدی شهر وارد ساخت. در دوران صفويه بلوكات ساوه يكی از قلمرو های استقرار ايلات وابسته به نهاد حكومت صفويه (قزلباش و شاهسون ها) شد. اينان در حقيقت به مثابه قوای نظامی حكومت در نواحی مجاور پايتخت استقرار يافتند. از جمله ايل بيات كه در دشت های ساوه و زرند مستقر شدند و آن جا را به عنوان قلمرو زمستانه خود برگزيد. در دوره صفويه شهر ساوه دوباره آباد شد و كاروانسراها، راه ها، رباط های ميان راهی، مساجد، بازار سرپوشيده و بناهای متعددی در آن احداث گرديد. با اين حال خرابی های ناشی از هجوم و حمله تيموريان، جنگ ها و كشمش های زمان آق قويونلو ها به تمامی بازسازی نشد. در اواخر دوره صفويه به ويژه در زمان حكومت شاه سلطان حسين صفوی، ضعف حكومت مركزی و تاخت و تاز قبايل و ايلات، رويدادهای ناشی از جنگ های ايران و عثمانی و فتنه افغان، آسيب های جدی و فراوانی به رشد و توسعه شهر وارد كرد.در روزگار زنديه با احداث بنای معروف چهار سو، در احيای مجدد بازرگانی ساوه كوشش شد. در فاصله پايان دوران صفويه تا قاجاريه، شهر در تسلط حكام وابسته به گروه های ايلی پر نفوذ ناحيه مانند خلج ها قرار گرفت. با پايتخت شدن تهران، اهميت ساوه كاسته شد. در حال حاضر شهر ساوه يكی از شهرهای آباد استان مركزی است و توسعه صنعتی آن موجبات رشد روز افزونی را فراهم آورده است.
| 
_9314.jpg)
