شهر‌ مهر‌يز

شهرستان مهریز با 15 هزار كیلومتر وسعت در 35 كیلومتری جنوب شهر یزد قرار دارد. مهریز نام شهر مشخصی نبوده بلكه عنوان ناحیه ای است شامل مجموعه ای از روستاها كه نام قدیم آن مهریجور بوده و به مهرنگار دختر انوشیروان نسبت داده شده است.

از اماكن تاریخی و دیدنی این شهرستان می توان به مسجد جامع، قلعه تاریخی محمد كريم خان ،آرامگاه شيخ عبدالله ( دوره صفوی), كشته خانه , مسجد جامع و مسجد فتح آباد ( سده 8 هـ . ق) , قلعه ملكی, آرامگاه بهاء الدين, برج و آسياب پير نوركی, مار سيد نورالدين , قلعه گبری كوه سرچشمه و مسجد جامع خونزا (هنزا) اشاره كرد. 

مکان های دیدنی و تاریخی

• آسياب های مزوار و مهريز
• امام زاده پيرغيب 
• چشمه باستانی غربال بيز
• روستای خورمیز علیا
• دژ خور ميز
• قلعه مروست
• قلعه و رباط سر يزد
• قلعه محمد باقری
• قدمگاه و روستای سرو
• كاروان سرای زين الدين
• کاروانسرای (رباط) شمش
• کاروانسرای علی آباد
• امامراده كشته خانه
• گنبد مروست
• مسجد جامع مهر پادين
• مجموعه مهر پادین
• مسجدجامع بغداد آباد
• مسجدجامع منگاباد
• نقوش تخته سنگ ارنان
• سرو منگاباد مهريز

صنايع و معادن

ازصنايع شهرستان مهريز اطلاعات مستندي در دست نيست. معدن های شهرستان مهريز تراورتن، مرمر، گل سفيد، سنگ چينی و سنگ های ساختمانی هستند.  

کشاورزی و دام داری

كشاورزی شهرستان مهريز رونق داشته و فرآورده های كشاورزی آن را انار، انجير، پسته، گندم، جو، ذرت، خربزه، هندوانه، ‌گوجه و بادمجان شكيل مي‌دهد. در اين شهرستان دام‌پروری به روش سنتی و صنعتی رواج دارد، به طوری که در سال های اخير مردم اين ناحيه به ايجاد گاوداری صنعتی پرداخته اند. انار، پسته، انجير و گندم صادرات مهم اين شهرستان را تشکيل می دهند.  

مشخصات جغرافيايي

شهرستان مهريز، در جنوب استان يزد، در 10 كيلومتر ی باختر جاده يزد – كرمان قرار دارد. اين شهرستان از سوی شمال به شهرستان يزد، از شمال خاوری به شهرستان بافق از خاور به شهرستان های رفسنجان و شهر بابك استان كرمان، از باختر به شهرستان های تفت، ابركوه، و استان فارس و ازجنوب به شهرستان های شهر بابك استان كرمان و شهرستان نی ريز استان فارس محدود می‌شود. بلندی مركز شهرستان مهريز از سطح دريا، 1366 متر است. آب و هوای اين شهرستان نيمه بيابانی است و هر چه به سوی باختر حركت كنيم، بارندگی زياد شده و درجه حرارت نيز كاهش می يابد. هوای مهريز معتدل خشك بوده و باران ساليانه آن اندك است. بر اساس سرشماری سال 1375جمعيت شهرستان مهريز 74202 نفر شامل 37284 نفر مرد و 36918 نفر زن بوده است. مردم مهريز ايرانی الاصل و آريايی نژادند و به زبان فارسی و لهجه شيرين يزدی سخن می گويند. مردم اين ناحيه مسلمان و پيرو مذهب شيعه جعفری هستند و شماری زرتشتی نيز در كنار شهروندان مسلمان خود، برادرانه زندگی می كنند.  

وجه تسميه و پيشينه تاريخي

مهريز، در گذشته «مهری گرد»، «مهرجو»، «مهری جرد»، «ميگرد» و «ميجرد» ناميده شده است. بنای اين شهر را به «مهرنگار» دختر انوشيروان ساسانی نسبت داده و يكی از آبادی های آن، به نام «خورميز» را از بناهای هرمز، پادشاه ساسانی دانسته اند. اين شهر از پيوستن چند آبادی نزديك به هم تشكيل شده و اندك اندك گسترش يافته است. نام آن، در كتاب جامع مفيدی و تاريخ يزد به گونه «مهر گرد»، «مهرجو»، «مهری جرد» نگاشته شده است. از آن جا كه مهريز، در نزديكی شهر يزد قرار گرفته، می توان گفت كه اين شهر از لحاظ تاريخی، سياسی و تا اندازه ای اجتماعی و اقتصادی بستگی زيادی با شهر يزد دارد. 

منابع:

 http://www.mehrizcity.blogfa.com

http://wikimapia.org

گردآورنده: 

یوسف ملک میرزایی