مسجد جامع كرمان
مسجد جامع كرمان
اين مسجد كه چون نگيني بر تارك تاريخ مي‌درخشد، قرن‌ها‌ست كه با قامتي به بلنداي ايمان و اخلاص، پايگاه معنويت و زيور آثار تاريخي به شمار مي‌رود. این مسجد جزئی از مجموعه مظفری است که امیر مبارزالدین محمد مظفر میبدی یزدی درسال 750 ه . ق آنرا به اتمام رسانده است و یکی از قدیمی‌ترین بناهایی است که از سلاطین ایرانی بعداز آل بویه باقی مانده است.این بنا سردری رفیع و عظیم در ضلع شرقی دارد که با کاشی کاری‌هایی زیبا تزئین‌یافته و برج ساعت آن زینت بخش سردر رفیع آن است. ساختمان مسجد بر طبق اصول قرینه سازی، دو ایوان‌بزرگ تابستانی و زمستانی دارد. مسجد جامع کرمان در دوران حکومت امیر مبارزالدین محمد مظفر سر سلسله آل مظفر بنا گردیده است تاریخ بنا در کتیبه سر در اصلی750 هجری قمری ذکر شده است.
ساختمان مسجد برطبق اصول قرینه ساز، دو ایوان بزرگ تابستانی و زمستانی دارد. ارزشمندترین قسمت بنا کاشیکاری معرق محراب و سردر شرقی مسجد می‌باشد. دراین مسجد انواع کاشی‌های معرق، هفت رنگ ساده و چندرنگ کار شده است. ساختمان مسجد برطبق اصول قرینه ساز، دو ایوان بزرگ تابستانی و زمستانی دارد. ارزشمندترین قسمت بنا کاشیکاری معرق محراب و سردر شرقی مسجد می‌باشد.دراین مسجد انواع کاشی‌های معرق، هفت رنگ ساده و چندرنگ کار شده است. این مسجد داراي سه در ورودي در ضلع شرقي، جنوب غربي و شمال است كه آن را به ميدان مشتاقيه، خيابان شريعتي و بازار مظفري ارتباط مي‌دهد. اين مسجد چهار ايوان دارد و در ايوان بزرگ محراب زيبايي است كه حاشيه آن از سنگ مرمر سبز و مزين به خطوط ممتاز و استادانه است. *مسجد پامنار؛ اين مسجد كه در خيابان شهيد فتحعليشاهي واقع شده از بناهاي دوران آل‌مظفر و قرن هشتم قمري است كه سردر ورودي و مناره‌هاي مسجد كه با كاشي‌كاري‌هاي معرق و مقرنس‌كاري‌هاي زيبا شكل گرفته، توجه هر بيننده‌اي را به خود جلب مي‌كند.در دوره های بعد الحاقات و تعمیراتی در مسجد صورت گرفته است از جمله مرمت کاشیکاری ایوان بزرگ در زمان وکیل الملک و کاشیکاری ستون ها و لچکی های داخل مسجد و احداث شبستان شمالی در دوره اخیر را می توان نام برد . سر در رو به مشرق آن از شلیک توپهای آغا محمدخان قاجار خراب شد ولی بعد ها مرمت و بازسازی شد . ارزشمند ترین قسمت بنا کاشیکاری معرق محراب و سردر شرقی مسجد می باشد.در قسمت غربی مسجد ایوانی است که بنای اصلی آن متعلق به دوره آل مظفر است ولی در دوره های بعدی تعمیراتی در مسجد صورت گرفته است از جمله تعمیرات و الحاقاتی که در دوره صفوی ( شاه عباس دوم ) انجام یافته ، بخشی از بدنه محراب مسجد است . مسجد با نقشه چهار ایوانی ساخته شده و دارای سردری رفیع و باشکوه ، ایوان ، شبستان ، مناره و صحنی بسیار زیبا می باشد . سردر بزرگ و بلند با کاشیکاری جالب آن ، شباهت زیادی با مسجد جامع یزد دارد . در طرف دری که از خیابان مظفری وارد مسجد می شوند.
سنگی بسیار عالی و شفاف به دیوار نصب است که به سنگ آینه شهرت دارد . این مسجد از یک صحن به ابعاد 84 متر و چهار ایوان تشکیل شده که امروز صحن آن وسیع تر شده است . در ایوان ضلع غربی محراب بسیار عالی و زیبائی وجود دارد که حاشیه بالای آن از سنگ مرمر سبز با خطوط بسیار شیوا و دلنشین منقوش و حجاری شده و در انتهای خطوط قرآنی چنین رقم زده شده " عمل خواجه ... معمار اصفهانی . ساختمان مسجد برطبق اصول قرینه سازی ، دوایوان بزرگ تابستانی و زمستانی دارد . ارزشمند ترین قسمت بنا کارشیکاری معرق محراب و سردر شرقی مسجد می باشد . دراین مسجد انواع کاشی های معرق ، هفت رنگ ساده و چند رنگ کار شده است.دراین بنای باشکوه مقرنس گچ بری شده در هشتی یک یاز ورودی ها و محراب مقرنس شده با کاشیکاری بسیار ظریف معرق و نیز مقرنس های معرق شده ورودی اصلی را می بینیم . ساختمان مسجد به سبک بناهای اسلامی و شامل سه ایوان بزرگ غربی ( قبله ) و شمالی و جنوبی است سردر جنوب غربی از آثار عهد صفوی است . مناره و گلدسته مسجد در زمان کریم خان زند 1176 هجری قمری مرمت یافته است سردر رو به شرق مسجد از شلیک توپ های آقا محمد خان قاجار خرابی یافت ولی بعد ها مرمت شد . تعمیرات حفاظتی و اساسی بنا از سال 1348 شروع شده و هنوز هم ادامه دارد.
این بنا درجوار بازار و در قالب شهر واقع شده و به جهت موقعیت خاصی که دارد محل اصلی برپایی نماز جماعت بوده است . درقسمت غربی مسجد ایوانی است که بنای اصلی آن متعلق به دوره آل مظفر است ولی در دوره های بعدی تعمیراتی در مسجد صورت گرفته است از جمله تعمیرات و الحاقاتی که در دوره صفوی ( شاه عباس دوم ) انجام یافته ، بخشی از بدنه محراب مسجد است .... اما واقیعت آن است که دستکاری هایی که در مسجد انجام شده فقط به دوره صفویه محدود نشده و تا همین دهه 60 خورشیدی خودمان هم ادامه داشته همین که از آن هشتی جدا می شوید و به صحن حیاط بدون حوض می رسید ؛ پنجره های فولادی را می بینید که به صورتی کاملا الحاقی و بیگانه به ایوان های سمت راست و چپتان وصل شده اند جالب انجاست که حتی درب های ورودی شبستان های مسجد هم فولادی نیستند و مسلم است که ان زمان اصلا فولاد نبوده و چوب بوده ولی آن پنچره ها که به گونه ای آن ایوان ها را پو شانیده اند فولادی هستند.
حادثه به آتش کشیدن مسجد جامع
حادثه به آتش كشیدن مسجد جامع كرمان از مهمترین فرازهای جنایات رژیم پهلوی محسوب می شود . روز 24 مهر 1357 كه حدود 20 هزار نفر از مردم مسلمان كرمان به منظور بزرگداشت اربعین شهدای 17 شهریور تهران و اولین سالگرد شهادت آیة‌الله حاج سید‌مصطفی خمینی، به دعوت علما و روحانیون كرمان در مسجد جامع اجتماع كرده بودند و بازار و كلیة مغازه‌ها تعطیل بود، ناگهان حدود 300 نفر ظاهراً از ساكنین زاغه‌نشین كه به كولی‌ها معروف هستند، با در دست داشتن چوب و میلة آهنی و دادن شعار «جاوید شاه» از چند خیابان شهر عبور و در ساعت 11:30 در حالی كه یكی از روحانیون مشغول سخنرانی بود، به مسجد حمله كردند.ابتدا دوچرخه‌ها و موتورهای مردم را به آتش كشیدند كه عده‌ای از مردم داخل مسجد به طرف آنها به راه افتادند. در همین هنگام پلیس به حمایت از آنان به طرف مردم تیراندازی كرد و مردم ناچار به داخل مسجد بازگشتند. عده‌ای از مهاجمان با شعار «جاوید شاه» به پشت بام مسجد رفته و با كندن آجر و پرتاب آنها، جمعیت را مورد حمله قرار دادند. مردم درهای شبستان را برای جلوگیری از ورود آنها بستند. طولی نكشید كه گازهای خفه‌كننده‌‌ای فضا را پر كرد، درهای شبستان شكسته شد و كولی‌ها با چماق و چوب و میله آهنی، به جان مردم افتادند. عده‌ای از مردم و روحانیون مجروح شدند.
آیة‌الله صالحی كرمانی و آیة‌الله رخشاد نجفی نیز در اثر پخش گاز بیهوش شدند و مردم آنان را روی دست از مسجد خارج كردند.قسمتی از وسایل و ساختمان مسجد به آتش كشیده شد و قرآن‌های داخل مسجد هم سوخته شد. سپس مهاجمان در میدان فابریك اجتماع كردند و در حالی كه شعار‌هایی به نفع رژیم می‌دادند از چندین خیابان گذشته و در جلوی مسجد صفا پس از تظاهرات كوتاهی، مجدداً به طرف میدان مشتاقیه آمده و از دو طرف به مسجد جامع حمله كردند. آنگاه به طرف میدان ارك رفتند و سه فروشگاه بزرگ را كه میلیونها تومان اتومبیل و دوچرخه و موتورسیكلت در آنها بود به آتش كشیدند و این در حالی بود كه اتومبیلهای آتش‌نشانی پشت سر آنها حركت می‌كرد. سپس وارد بازار شده و مغازه‌هایی را كه متعلق به معتمدین شهر بود غارت كردند. بطور كلی اهداف مهاجمان از قبل مشخص بود. آنها مغازه‌هایی را مورد حمله قرار می‌دادند كه متعلق به متدینین بود، و یا تصویر‌هایی از امام رحمه‌الله را پشت شیشه‌های مغازه خود نصب كرده بودند. هدف رژیم از ایجاد این بلوا، بر هم زدن اجتماع بزرگ مردم مسلمان و ایجاد رعب و وحشت، آن هم به اسم مردم بود.
منابع:
http://hejratnews.com
http://geography.kermanedu.ir
گردآورنده:
هاجر تجلی زاده خوب | 
