تپه های سنگ چخماق

تپه های سنگ چخماق

اين تپه ها در شمال شاهرود و در فاصله هشت کيلومتری از آن قرار گرفته اند . هياتي از باستانشناسان در سال 1971 ميلادی به کاوش در اين منطقه پرداختند و بين سالهای 1971 تا 1975 مشخص شد که دو تپه شمالی و جنوبی مربوط به دوره اسلامی و دو تپه شرقی مربوط به دوره های نئوليتيک و کالکوليتيک می باشد. از تپة سنگ چخماغ تيغه هايي که برای بريدن استفاده می شد وتيعه های کوچک شبيه پيکان که وسيله شکار حيوانات بود و همچنين اشياء سنگی ديگر به دست آمده است.

پژوهش هاي زمين باستان شناسي در استان مازندران نشان مي دهد غار نشينان مازندران 12 هزار سال پيش صاحب غني ترين معادن سنگ چخماق و سنگ هاي تيغه اي مادر از نوع چرت و فلينت بوده اند و به وسيله آنها ابزارهاي سنگي خود را مي ساختند. غار هاي استان مازندران جز مهم ترين غارهاي كشور هستند كه در آنها بقاياي زندگي انسان 13 هزار سال پيش تا هزاره 6 پيش از ميلاد كشف شده است. كشف كوزه هاي سفالی، ابزارهاي سنگي از قبيل داس و تيغه هاي برنده و بقاياي به جاي مانده از جانوران شكار شده حكايت از زندگي طولاني مدت غار نشينان استان مازندران دارد. «علي ماهفروزي»، باستان شناس و سرپرست پايگاه پژوهشي غارهاي استان مازندران درباره تازه ترين يافته هاي زمين باستان شناسي غار كميشان به عنوان يكي از مهم ترين غارهاي اين استان گفت:« تازه ترين مطالعات زمين باستان شناسي كه توسط سامان حيدري و الهام قصيديان از دانشگاه تورينگن آلمان انجام گرفته است به ما نشان مي دهد كه انسان هاي غارنشين در 12 هزار سال پيش صاحب غني ترين معادن سنگ چخماق و تيغه هاي سنگي مادر از نوع چرت و فلينت بوده اند.» وي در ادامه گفت:« بر اساس مطالعات انجام شده معادن سنگ چخماق به طول 40 و عرض 12 كيلومتر از حوالي شهرستان نكاه تا گلو گاه شناسايي شده است. اين معادن سنگ چخماق شامل چرت و فلينت مي شدند كه بيشترين حجم يافت شده در نزديكي غار كميشان تا علي تپه به طول 15 و عرض 5 كيلومتر بوده است.» به گفته وي ابزارهاي كشف شده در منطقه نشان مي دهد كه از سنگ هاي مادر چرت و فلينت كه به صورت سنگ هاي خام و دست نخورده در اطراف غار كميشان وجود دارد استفاده شده است و در كنار همين سنگ ها نيز انسان هاي غارنشين به توليد ابزارهايشان مي پرداختند. سرپرست پايگاه پژوهشي غارهاي استان مازندران با اشاره به تداوم ساخت ابزارهاي سنگي در استان مازندران گفت:« به علت غني بودن معادن سنگي موجود در اطراف غار كميشان؛ انسان هاي غارنشين پس از ترك غارها تا عصر برنز و آهن نيز به ساخت ابزارهاي سنگي ادامه داده اند.» مطالعات زمين باستان شناسي نشان مي دهد كه به علت غني بودن معادن سنگ چخماق در استان مازندران؛ اقوام ساكن در فلات مركزي نيز براي تهيه سنگ هاي ابزارسازي به اين استان مي آمدند و از كنار غارهاي تاريخي اين استان سنگ هاي خود را تهيه مي كردند. از جمله ابزارهايي كه در استان مازندران ساخته مي شده عبارتند از: داس ها، اسكنر ها (كه ابزارهاي تيز براي سوراخ كردن اشیاء هستند)، اشياء برنده براي شكار حيوانات و... ديگر اشياء بوده است. (chn)

تپه باستانی سنگ چخماق در منطقه بسطام، یکی از مناطقی است که از سال ۱۳۴۸ توسط پروفسور ماسواد، مورد شناسایی قرار گرفت

این تپه‌ها در حاشیه شمالی شهر بسطام و در ۶ کیلومتری شاهرود واقع شده‌اند و این حوزه دارای دو منطقه تپه‌ای در نواحی شرقی و غربی است.

قدمت تپه‌های غربی به ۸ هزار و ۵۰۰ تا ۹ هزار سال قبل و قدمت تپه‌های شرقی به ۷ تا ۸ هزار سال پیش بازمی‌گردد.

قدمت این مناظق نشان دهنده وجود روستایی در دوره نوسنگی بی‌سفال در منطقه سنگ چخماق شاهرود است.

این تپه در سال‏های ۱۳۴۹ و ۱۳۵۰ مورد حفاری قرار گرفت و اشیاء و ابزارهایی مربوط به دوران نوسنگی از آنجا به دست آمد؛ اشیایی که قدمت آنها به ۷۳۰۰ سال پیش می‏رسد.

در بررسی‌های انجام شده مشخص شد که تپه‌های سنگ چخماق شاهرود در بسطام متعلق به قدیمی‌ترین روستای شمالشرق فلات ایران است.

بسیاری از ظروف تپه‌های سنگی این منطقه اکنون در موزه توکیو در ژاپن نگهداری می‌شود و این در حالی است که موزه شاهرود تنها چند نمونه از این ظروف را در خود نگهداری می‌کند.

در حفاری تپه شرقی، تعداد سفال بیشتری به دست آمده که قرمز رنگ بوده و مشخصه آنها، نقش‏های ساده و هندسی قرمز، روی کاسه‏های گود است.

از زیباترین سفال‏های این تپه می‏توان به دو اثر بسیار ارزنده اشاره کرد که شامل ماکت سفالی یک خانه و یک عدد ظرف کوزه‏ای شکل با نقوش ابتدایی طرح سبدی به رنگ سیاه روی زمینه قرمز است.

منبع:

http://www.chn.ir

http://www.aftabir.com

http://hamshahrionline.ir

http:// www.mazandnume.com

 گردآورنده:

 ندا محبی